9-njy oktýabrda hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow Birleşen Arap Emirliklerine iş saparyny amala aşyryp, Dubaý şäherinde geçirilýän “EKSPO — 2020” Bütindünýä sergisiniň çäklerinde guralan Türkmenistanyň milli gününe gatnaşdy.
Hormatly Prezidentimiziň uçary Aşgabat — Dubaý ugry boýunça uçuşy amala aşyrandan soň, iki dostlukly ýurduň Döwlet baýdaklary bilen bezelen Şeýh Maktum adyndaky Halkara howa menziline gelip gondy. Uçaryň ýanynda Türkmenistanyň Prezidentini BAE-niň energetika ministri Suhail Mohamed Al Mazrui garşylady. Ol öz ýurdunyň ýokary ýolbaşçylarynyň adyndan belent mertebeli myhmany mähirli, göwnaçyklyk bilen mübärekledi.
Döwlet Baştutanymyzyň awtoulag kerweni howa menzilinden çykyp, “EKSPO — 2020” sergi toplumyna ugrady.
“EKSPO — 2020” Bütindünýä sergisiniň dabaraly açylyşy 2021-nji ýylyň 1-nji oktýabrynda geçirildi. Hormatly Prezidentimiz giň gerimli foruma gatnaşyjylara iberen Gutlagynda onuň birleşdiriji ähmiýetini belledi hem-de Bütindünýä sergisine gatnaşyjylar tarapyndan anyk teklipleriň hödürlenip, olaryň halkara jemgyýetçilikde uly gyzyklanma döretjekdigine we geljekde hereketleri utgaşdyryp, dünýä döwletleriniň arasynda hoşniýetli gatnaşyklary pugtalandyrmakda, ählumumy hyzmatdaşlygy ösdürmekde uly ähmiýete eýe boljakdygyna berk ynam bildirdi.
4,3 inedördül kilometr meýdanda ýörite gurlan ägirt uly “EKSPO — 2020-niň» çäginde özboluşly binagärlik desgalaryndan — Bütindünýä sergisine gatnaşyjy ýurtlaryň bölümlerinden ybarat bolan tutuş şäherçe emele gelip, onuň esasy konsepsiýasy serginiň «Akyl-paýhasymyzy birleşdirip, geljegi döredýäris» diýen şygarynda öz beýanyny tapdy. Bütindünýä sergisine dünýäniň 190-dan gowrak ýurdy, dürli guramalar, gaznalar hem-de bilim düzümleri gatnaşmak bilen, ylym, tehnika, binagärlik we sungat ulgamlarynda gazananlaryny görkezýärler. Serginiň çägi “Mümkinçilik”, “Ykjamlyk” we “Durnukly ösüş” diýlip atlandyrylan ägirt uly bölümlere bölündi.
Ýakyn Gündogar, Afrika we Günorta Aziýa sebitinde ilkinji gezek geçirilýän çäräni guraýjylar onuň baý mazmunly maksatnamasyny işläp taýýarladylar. Bu ýerde köpdürli öwreniş we dynç alyş çäreleriniň, interaktiw şüweleňleriň, bilim, aýdym-saz, tans görnüşli çäreleriň onlarçasynyň geçirilmegi göz öňünde tutulýar. Şolar dünýäniň halklarynyň, şol sanda türkmen halkynyň däp-dessurlary bilen tanyşmaga mümkinçilik berer. “EKSPO — 2020” Bütindünýä sergisiniň işiniň çäklerinde “adamzat üçin iň gowy geljegiň” bähbidine täze başlangyçlary ilerletmek göz öňünde tutulýar. Şol başlangyçlar tebigy serişdeler, energiýany tygşytlamak we «ýaşyl» ykdysadyýet meseleleri bilen bagly taslamalaryň ählumumy wezipelerini çözmäge gönükdirilendir.
Biziň ýurdumyz bu uly ähmiýetli foruma ençeme gezek gatnaşdy. Türkmenistan öz sergisini ilkinji gezek Şanhaýda geçirilen «EKSPO — 2010» köpugurly forumynda görkezdi. Garaşsyz, hemişelik Bitarap türkmen döwletiniň Bütindünýä sergisine gatnaşmaga tutuş dünýäde parahatçylygyň we ösüşiň bähbidine hoşniýetli başlangyç hökmünde garaýandygyny bellemek gerek.
Türkmenistanyň “EKSPO — 2020” sergisine gatnaşmagynyň esasy maksady özygtyýarly ösüşiň 30 ýylynda dürli ugurlarda gazanylan üstünlikleri dünýä ýaýmakdan, daşary ýurtlar bilen söwda-ykdysady gatnaşyklary giňeltmekden, öndürilýän harytlaryň eksportyny artdyrmakdan ybaratdyr.
...Milli Liderimiz Gurbanguly Berdimuhamedowyň awtoulag kerweni “EKSPO — 2020” Bütindünýä sergisiniň Baş kabul ediş merkeziniň girelgesiniň öňüne gelip saklanýar. Bu ýerde belent mertebeli türkmen myhmanyny BAE-niň halkara hyzmatdaşlyk boýunça döwlet ministri, “EKSPO — 2020” Bütindünýä sergisiniň baş direktory hanym Rimal Al Haşimi garşylaýar.
Merkeziň eýwanynda iki ýurduň Döwlet baýdaklarynyň öňünde bilelikde surata düşmek dabarasyndan soň, hormatly Prezidentimiz Türkmenistanyň milli gününiň açylyş dabarasynyň geçirilýän ýerine — “Al Wasl” dabaralar merkezine çagyryldy. Bu ýerde “EKSPO — 2020” sergisiniň guramaçylyk komitetiniň wekilleri, baýramçylyga gatnaşýan beýleki hormatly myhmanlar ýygnandylar.
Türkmenistanyň hem-de Birleşen Arap Emirlikleriniň Döwlet senalary ýaňlanýar, iki ýurduň Döwlet baýdaklary galdyrylýar. Soňra döwlet Baştutanymyz BAE-niň energetika ministri Suhail Mohamed Al Mazrui hem-de halkara hyzmatdaşlyk boýunça döwlet ministri, “EKSPO — 2020” Bütindünýä sergisiniň baş direktory hanym Rimal Al Haşimi bilen bilelikde Türkmenistanyň milli bölümine bardy.
Türkmenistan bu Bütindünýä sergisinde ilkinjileriň biri bolup, milli gününi geçirýär, munuň özi dürli öwüşginli çäreler bilen utgaşdy.
Türkmen bölüminiň öňündäki meýdançada ýurdumyzyň artistleriniň çykyşlary boldy. Olaryň ýerine ýetiren aýdymlarydyr sazlary häzirki zaman Türkmenistanyň, onuň medeniýetiniň we sungatynyň, asylly däpleriniň, ýurdumyzyň durmuşyndaky täze özgertmeleriň, eziz Diýarymyzyň baý taryhynyň hem-de geljegi nazarlaýan mümkinçilikleriniň waspyny ýetirdi.
Türkmen sergisi üçin bölünip berlen ýeriň umumy meýdany 1 müň 581 inedördül metre deňdir. Özboluşly binagärlik äheňinde gurlan iki gatly binanyň meýdany 976 inedördül metre barabardyr.
“Ykjamlyk” atly mowzuklaýyn zolakda ýerleşdirilen Türkmenistanyň bölüminiň binagärlik keşbi okgunly ösüşiň girewi hökmünde hemişelik hereket pikirini beýan edýär. Türkmen sergisiniň girelgesiniň ýanynda heýkel — çüwdürim ýerleşdirildi. Bu ýerde myhmanlary ady äleme dolan türkmenleriň milli baýlygy, buýsanjy hasaplanýan ahalteke bedewleri garşylaýar. Behişdi bedewleriň bäşisi ýurdumyzyň ösüşiň belentliklerine tarap gadamyny, milli mirasa sarpany, maksatlaryň bitewüligini, halkymyzyň jebisligini alamatlandyrýar. Ahalteke bedewiniň heýkeli binanyň ýelken şekilli zolagynda ýerleşdirilip, onuň ýüzündäki tolkun görnüşli gum aňňatlaryny alamatlandyrýar.
Binanyň ini elli metre barabar bolan diwarynyň ýüzünde ägirt uly LED-ekran oturdylyp, onda Garaşsyz Watanymyzyň ýaşyl Tugy parlaýar, şeýle hem “Türkmenistana hoş geldiňiz!” hem-de “EKSPO — 2020” diýen sözler ýazylýar.
Türkmen bölüminiň tapawutly aýratynlygy milli bezegiň we öňdebaryjy tehnologiýalaryň sazlaşykly utgaşdyrylmagynda jemlenýär. Ahalteke bedewleri bilen bir hatarda, ýurdumyzyň ýene-de bir aýdyň nyşany hasaplanýan türkmen halysy mowzuklaýyn aýratynlyklaryň birine öwrüldi. Onuň giň gerimli şekili binanyň gapdal tarapyny bezeýär. Diwaryň ýüzündäki çyralar halynyň öwüşginini artdyrýar.
Döwlet Baştutanymyz myhmanlar bilen binanyň içine girip, milli sergimizi synlap başlaýar, bu ýerde Garaşsyz Watanymyzyň ösüşiniň esasy ugurlary görkezilýär.
Milli Liderimiz sergi bölüminiň eýwanynda elektron ýolgörkezijiniň — sensorly ekranyň ýanyna barýar hem-de sergi baradaky elektron maglumatlar bilen tanyşýar.
Bölümde täze tehnologiýalaryň hem-de multimedia enjamlarynyň, ýörite LED-panelleriň giňden ulanylmagy hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedowyň baştutanlygynda ösüşiň, rowaçlygyň ýoly bilen ynamly gadam urýan Türkmenistanyň köpugurly ykdysady hem-de medeni kuwwaty, ösüşiň ileri tutulýan ugurlary we geljegi barada aýdyň düşünje hem-de doly maglumat almaga mümkinçilik berýär.
Binanyň birinji gatynyň tutuş giňişligi wirtual panorama üçin niýetlenipdir. Häzirki zaman sanly ulgamynyň ulanylmagy bu ýere gelenleriň türkmen halkynyň taryhy, däp-dessurlary we medeniýeti, ýurdumyzyň şu güni bilen ýakyndan tanyşmagyna ýardam edýär.
Sergi bilen tanyşlyk wideofilmden başlanyp, ol soňky tehnologiýalary we töwerekleýin ulgam görnüşi ulanmak bilen, 3D görnüşde görkezilýär. Şol tehnologiýalar 360 gradus töwerege proýeksiýany döretmäge mümkinçilik berip, filmiň aýdyňlygyny we täsirliligini üpjün edýär.
Ýörite ekranda Ýer togalagynyň we Türkmenistanyň kartasynyň şekili peýda bolýar. Myhmanlar interaktiw gologrammanyň içine aralaşyp, ýurdumyzyň dürli sebitlerine we täsin tebigy künjeklerine syýahat edýärler, türkmen halkynyň gadymy taryhynyň we medeniýetiniň subutnamalaryny — taryhy-medeni ýadygärlikleri, Hazaryň merjeni hasaplanýan «Awaza» milli syýahatçylyk zolagynyň gözelliklerini, ajaýyp binagärlik toplumlaryny we senagat desgalaryny synlaýarlar, şeýle hem şu ýyl 140 ýyllygyny bellän ak mermerli türkmen paýtagtyna gezelenç edýärler.
Aşgabadyň gözellikleriniň, döwlet Baştutanymyzyň başlangyjy bilen giň gerimli şähergurluşyk maksatnamasynyň çäklerinde soňky ýyllarda gurlan özboluşly binalarynyň şekilleri yzygiderlilikde görkezilýär. Şolaryň köpüsi Ginnesiň rekordlar kitabyna girdi. Şu ýyl ýurdumyz ähmiýetli senäniň — Watanymyzyň Garaşsyzlygynyň 30 ýyllygynyň dabaralaryna beslendi. Bu mowzuk hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedowyň başlangyjy bilen «Halkara parahatçylyk we ynanyşmak ýyly» diýlip yglan edilen 2021-nji ýylyň nyşanynyň şekilinde öz beýanyny tapýar.
Halkara sergi forumynyň esasy şygaryny nazara almak bilen bezelen milli sergi ýurdumyzyň ykdysadyýetiniň dürli pudaklarynyň gazananlary, taryhy-medeni mirasy, eksport kuwwaty, dünýäniň ösüşine goşýan goşandy bilen hemmetaraplaýyn tanyşdyrýar. Hormatly Prezidentimiziň belleýşi ýaly, «EKSPO — 2020» Bütindünýä sergisinde öz işine başlaýan Türkmenistanyň milli bölümi hem ata Watanymyzyň geçen taryhy ýoly, mähriban halkymyzyň ýaşaýyş-durmuş derejesi, ýokary senagat we intellektual mümkinçiliklere eýe bolan ýurdumyz barada, döwletimiziň ösüşi, ygtybarlylygy hakynda anyk düşünjeleri emele getirmekde uly ähmiýete eýedir.
Türkmenistanyň bölüminde mowzuklaýyn toplumlaryň dokuzysy bezelip, şolarda anyk ugurlara degişli gymmatlyklaryň birnäçesi birleşendir. Sergi bölümleriniň her birinde elektron ekranlar ýerleşdirilip, şolarda ministrlikleriň, pudaklaýyn dolandyryş edaralarynyň, döwlet we hususy kärhanalarynyň alyp barýan işleri barada gürrüň berýän wideorolikler görkezilýär.
Sergi giňişliginiň bir tarapynda ýurdumyzyň Medeniýet ministrligi we onuň garamagyndaky edaralar tarapyndan milli medeni mirasy aýawly saklamak, artdyrmak boýunça üstünlikli amala aşyrylýan işler beýan edilýär.
Türkmen döwlet neşirýat gullugy serginiň çäklerinde ýokary çap usulynda ýerine ýetirilen neşir önümleri bilen tanyşdyrýar. Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedowyň kitaplary hem-de düýpli ylmy işleri sergide esasy orny eýeleýär. Şeýle hem bu ýerde Türkmenistan, onuň gadymy taryhy, özboluşly medeni däp-dessurlary we şu güni barada gürrüň berýän fotoalbomlar hem-de kitaplar ýerleşdirildi.
Serginiň medeni bölüminde Döwlet medeniýet merkeziniň Döwlet muzeýiniň etnografik ýygyndylary, şol sanda ajaýyp zergärçilik önümleri, el işleri, türkmen halylary hem-de haly önümleri, horjunlar we beýleki özboluşly gymmatlyklar görkezilýär. Monitorlarda ýörite taýýarlanylan, Diýarymyzyň ÝUNESKO-nyň Bütindünýä mirasynyň sanawyna girizilen taryhy-medeni ýerleri, Meşhur binagärlik ýadygärlikleri,türkmen halkynyň maddy däl medeni mirasy bilen tanyşdyrýan slaýdlar we wideorolikler görkezilýär.
“Türkmen atlary” döwlet birleşiginiň diwarlygy dünýä meşhur behişdi bedewlerimize bagyşlanyp, olaryň şöhraty örän irki döwürlerde dogduk mekanyň çäklerinden alyslara ýaýrady. Sergi asyrlaryň jümmüşinden gözbaş alýan atçylygyň gadymdan gelýän milli däpleri bilen tanyşdyrýar. Bu ýerde Türkmenistanyň Prezidentiniň ahalteke bedewlerine bagyşlanan kitaplary, atlaryň owadan şaý-sepleri, saýlama tohum atlaryň keşpleri şekillendirilen suratlar görkezilýär.
Bütindünýä sergisinde görkezilýän harytlaryň sanawynda Dokma senagaty ministrliginiň kärhanalarynyň hem-de “Türkmenhaly” döwlet birleşiginiň eksport ugurly önümleri aýratyn orun eýeleýär. Häzir Türkmenistan dünýä bazarlarynda uly islege eýe bolan dokma önümlerini öndürýän döwletiň derejesine eýe boldy. Ýurdumyzyň çäginde gadymy döwürlerde ýüpekden we ýüňden ajaýyp matalary we egin-eşikleri, halylary we beýleki önümleri taýýarlapdyrlar. Häzirki döwürde bu pudagyň döwrebap enjamlar hem-de ekologiýa taýdan arassa, öňdebaryjy tehnologiýalar bilen üpjün edilen kärhanalarynda ýokary hilli önümleriň dürli görnüşleri öndürilýär. Sergi diwarlygynda halylar we haly önümleri, dokma senagatynyň kärhanalarynyň öndürýän beýleki önümleri, şol sanda senagat önümçiligi üçin niýetlenen pagta ýüplüginiň nusgalary, ýüpek çig maly görkezilýär. Eksponatlaryň hatarynda trikotaž, jinsi we tüýjümek matalardan taýýar önümler, ýorgan-düşek daşlyklary bar.
Döwlet Baştutanymyz bu ýerde “EKSPO — 2020” Bütindünýä sergisiniň baş direktoryna we ýurdumyzyň sergisine gelen myhmanlara ýurdumyzda arassa ýüpekden dürli matalaryň, ketenileriň we halylaryň dokalýandygy barada gürrüň berdi. Türkmen topragynda ösdürilip ýetişdirilýän tut agaçlarynyň ýapraklary ýüpek önümçiliginiň esasy serişdesi bolup durýar. Hormatly Prezidentimiz Türkmenistanda ýüpekçiligiň taryhynyň asyrlaryň jümmüşine uzap gidýändigini aýdyp, ýüpekçiligiň milli usullarynyň häzirki döwürde täzeçil tehnologiýalaryň işjeň ulanylmagy netijesinde kämilleşdirilýändigini belledi.
Aýratyn diwarlyk ýurdumyzyň ylym-bilim, saglygy goraýyş ulgamlarynda gazanan üstünliklerine bagyşlanýar. Hususan-da, Saglygy goraýyş we derman senagaty ministrligi häzirki zaman tehnologiýalary bilen enjamlaşdyrylan hem-de derman serişdeleriniň dürli görnüşlerini, bejeriş-içimlik suwlary, bejeriş palçyklaryny we deňiz duzlaryny hem-de ýerli çig maly ulanmak bilen taýýarlanan beýleki önümleri çykarýan önümçilik kärhanalarynyň giň görnüşli önümlerini görkezýär. Şu ýerde türkmen topragynda bitýän dermanlyk ösümlikleriň esasynda öndürilýän bejeriş fito-çaýlar bar. Mälim bolşy ýaly, dermanlyk ösümlikleriň bejeriş häsiýetleri hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedowyň “Türkmenistanyň dermanlyk ösümlikleri” atly düýpli ylmy-ensiklopedik işinde beýan edilýär, şol kitabyň täze, 13-nji jildi ýurdumyzda 10-njy oktýabrda giňden bellenilýän Saglygy goraýyş we derman senagaty işgärleriniň gününe bagyşlanyldy. Döwlet Baştutanymyzyň sergide görkezilýän köp jiltli neşirinde milli lukmançylyk mirasymyz barada giň maglumat getirilýär, dermanlyk ösümlikleriň bejeriş häsiýetleri, olary ylmy we halk lukmançylygynda ulanmagyň mümkinçilikleri giňişleýin beýan edilýär.
Hormatly Prezidentimiz Türkmenistanyň ösümlik dünýäsiniň örän baýdygyny belledi. Ýurdumyzyň çäklerinde ösümlikleriň 3550 görnüşi ösýär, aýratyn-da, Köpetdag we Köýtendag goraghanalarynyň daglyk ýerleri ösümliklere baýdyr, şol ýerlerde ýabany dermanlyk ösümlikleriň 1600-den gowrak görnüşi bolup, şolaryň 330-sy endemikdir.
Milli Liderimiz buýanyň ýüzlerçe ýyl bäri meşhur bejeriş häsiýetleriniň ähmiýetine ünsi çekdi. Buýanyň kökünden “Türkmendermansenagat” birleşiginiň “Saglyk” lukmançylyk kärhanasy derman serişdeleriniň 150-ä golaý görnüşini taýýarlaýar, mähriban Watanymyzyň Garaşsyzlygynyň 30 ýyllygynyň hormatyna bolsa buýan kökünden täze önüm — gerdejik taýýarlanyldy diýip, döwlet Baştutanymyz aýtdy.
Buýan köküniň esasy gymmatlygy onuň ekologiýa taýdan arassalygydyr. Ösümlik C witaminine hem-de efir ýagyna baýdyr. Lukmançylykda buýan köki sowuklamada, böwrege daş ýygnanma keselinde, immun ulgamyny berkitmekde giňden ulanylýar. Türkmenistanda ondan ergin, bejeriş çaýlary we beýlekiler öndürilýär.
Türkmen buýany Ýer ýüzüniň beýleki ýerlerinde ösýän görnüşlerinden özüniň gymmatly häsiýetleri bilen tapawutlanýar. Onuň düzüminde peýdaly serişdeleriň jemlenmegine ýurdumyzyň amatly howa şertleri ýardam edýär diýip, milli Liderimiz nygtady.
Oba hojalyk we daşky gurşawy goramak ministrligi, oba-senagat toplumynyň edaralary hem-de kompaniýalary-da sergä gatnaşýar. Olaryň diwarlygy türkmen pagtasynyň hem-de bugdaýynyň, gök we bakja önümleriniň sanly görnüşdäki hasylynyň artyşyny görkezýär. Şeýle hem Diýarymyzyň oba hojalyk önümlerini öndürijileriniň önümleriniň daşary ýurtlarda, şol sanda BAE-de örän meşhurdygyny bellemek gerek.
Gurluşyk we binagärlik, Senagat we gurluşyk önümçiligi, Energetika ministrlikleriniň, Döwlet haryt-çig mal biržasynyň bilelikdäki diwarlygy gurluşyk hem-de senagat önümçiligi ulgamlarynyň ägirt uly ösüşi barada maglumat berýär. Monitorlarda ajaýyp, belent binalar, dolandyryş edaralary, köp gatly ýaşaýyş jaýlary, lukmançylyk, söwda we işewürlik merkezleri, durmuş-medeni maksatly desgalar görkezilýär. Ýokary hil ölçegleri, milli öwüşginli, döwrebap görnüşdäki bezeg aýratynlyklary, sazlaşyklylyk we oňaýlylyk ýurdumyzda durmuşa geçirilýän toplumlaýyn şähergurluşyk maksatnamasynyň, ilkinji nobatda, göz öňüne tutulýan möhüm ugurlary bolup durýar.
Senagatçylar we telekeçiler birleşmesiniň agzasy bolan “Ak bulut” hojalyk jemgyýeti gurluşyk serişdelerini öndürmek babatda gazanylan üstünlikleri görkezýär. Kompaniýa, içerki bazarda bolşy ýaly, daşary ýurtlarda hem uly islegden peýdalanylýan asma üçek ulgamlaryny öndürýär.
Şunuň bilen baglylykda, “EKSPO — 2020” sergisinde döwlet kärhanalary bilen bir hatarda, ýurdumyzyň hususy haryt öndürijileriniň hem öz mümkinçiliklerini hem-de eksport kuwwatyny görkezýändigini bellemek gerek.
Türkmenistanda telekeçilik ulgamyny hemmetaraplaýyn ösdürmek, häzirki zamanyň bazar gurallaryny giňden ornaşdyrmagyň hasabyna hususy pudagyň eýeleýän ornuny ýokarlandyrmak hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedowyň alyp barýan durmuş-ykdysady syýasatynyň ileri tutulýan ugurlarynyň biridir. Döwlet Baştutanymyzyň ykdysady strategiýasyna laýyklykda, türkmen telekeçiligine milli ykdysadyýetimizi senagatlaşdyrmakda hem-de dünýä bazarynda bäsdeşlige ukyply önümleri öndürmekde esas emele getiriji ýagdaýlaryň biri bolmak derejesi berilýär.
Kiçi we orta işewürligiň wekilleri elektron senagaty döretmek we ösdürmek boýunça döwlet Baştutanymyz tarapyndan başy başlanan maksatnamany durmuşa geçirmäge işjeň goşuldylar. Munuň şeýledigine sergä gatnaşyjylaryň biriniň — “Aýdyň gijeler” hojalyk jemgyýetiniň işleri şaýatlyk edýär. Ol elektron önümlerini, şol sanda smart-telewizorlaryň dürli kysymlaryny öndürýär hem-de üstünlik bilen eksport edýär. Mundan başga-da, kompaniýa LED-lampalary öndürýär, kompýuterleri, planşetleri we ykjam el telefonlaryny... düzmek bilen meşgullanýar.
Ýurdumyzyň telekeçileri Birleşen Arap Emirlikleriniň işewür toparlarynyň wekilleri bilen netijeli gatnaşyklary ýola goýdular. Munuň şeýle bolmagyna 2016-njy ýylda Dubaý şäherinde TSTB-niň söwda wekilhanasynyň, 2019-njy ýylda bolsa türkmen halylaryny we haly önümlerini, dokma hem-de ýadygärlik sowgatlyk önümleri satmak boýunça ýöriteleşdirilen dükanyň açylmagy ýardam berýär.
Iňlis dilinde sesli beýan edilýän wideoşekiller Türkmenistanyň strategik nebitgaz pudagynda giň gerimli maýa goýum taslamalarynyň amala aşyrylyşyny göz öňüne getirmäge mümkinçilik berýär. Şunuň bilen baglylykda, ýurdumyzyň ýangyç-energetika toplumynyň we himiýa senagatynyň düzümleýin bölümleriniň — “Türkmengaz”, “Türkmennebit”, “Türkmenhimiýa” döwlet konsernleriniň, “Türkmengeologiýa” döwlet korporasiýasynyň işlerini görkezýän diwarlyk ünsi çekýär.
Şolarda Türkmenistanyň energetika kuwwaty açylyp görkezilýär. Hususan-da, bu ýerde gaz ýangyjyny netijeli ulanmagyň iň döwrebap tehnologiýalary hem-de himiýa önümçiligi babatdaky işläp taýýarlamalar görkezilýär.
Ýurdumyz dünýädäki ýagdaýlara görä, möhüm başlangyçlar bilen çykyş edip, özüniň ägirt uly kuwwatyny ählumumy bähbitler üçin peýdalanmagy teklip edip, dünýä derejesindäki maksatlar babatda öz garaýyşlaryny hem-de şolara ýetmekde mümkinçiliklerini açyk beýan edýär. Bu bolsa dünýäniň öňdebaryjy nebitgaz döwleti, uglewodorod çig malyny esasy öndüriji hem-de eksport ediji hökmünde Türkmenistanyň ýangyç-energetika toplumyna hem doly derejede degişlidir.
Häzirki döwürde nebitgaz pudagy ýurdumyzyň ykdysady taýdan depginli ösüşiniň möhüm düzüm bölegidir. Uglewodorodlary gözläp tapmagy we gazyp almagy ýygjamlaşdyrmak, nebiti hem-de gazy gaýtadan işlemekden alynýan önümleriň hilini we görnüşlerini artdyrmak bilen bir hatarda, gaýtadan işleýji kuwwatlyklary döwrebaplaşdyrmaga, düzümleri ösdürmäge hem-de öňdebaryjy tehnologiýalary we ylmyň gazananlaryny ornaşdyrmaga uly maýa goýumlary gönükdirilýär. Taýýar önümi almak we ony eksport etmek üçin uglewodorod çig malyny gaýtadan işlemek, energiýanyň gaýtadan dikeldilýän çeşmelerini ulanmak, energiýa serişdelerini howpsuz ibermek, energiýa netijeliligini hem-de energiýa tygşytlylygyny ýokarlandyrmak ýangyç-energetika toplumynyň ileri tutulýan ugurlary hökmünde kesgitlenildi. Şunda ekologiýa ugruna, tebigy serişdeleriň oýlanyşykly we aýawly ulanylmagyna aýratyn üns berilýär.
Ulag-aragatnaşyk toplumynyň gazananlaryny beýan edýän sergi bölümi halkara söwda-ykdysady gatnaşyklar üçin giň mümkinçilikleri açýan iri möçberli taslamalary görkezýär. Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow Türkmenistanda kemala getirilýän häzirki zaman üstaşyr ulag-aragatnaşyklar we logistika ulgamynyň ýurdumyzyň halkara gatnaşyklaryny ösdürmäge, ykdysady we eksport mümkinçiligini artdyrmaga ýardam bermäge gönükdirilendigini hemişe nygtaýar. Şunuň bilen baglylykda, Türkmenistanyň başlangyjy boýunça BMG-niň Baş Assambleýasy tarapyndan kabul edilen «Durnukly ösüş üçin halkara hyzmatdaşlygy üpjün etmekde ulag-üstaşyr geçelgeleriniň orny» (2014-nji ýylyň 19-njy dekabry), “Durnukly köpugurly ulag-üstaşyr geçelgeleriň döredilmegine ýardam bermek maksady bilen ulaglaryň ähli görnüşleriniň arasynda hemmetaraplaýyn hyzmatdaşlygyň üpjün edilmegi ugrunda” (2015-nji ýylyň 22-nji dekabry), “Durnukly ösüş maksatlaryny amala aşyrmak bilen baglylykda ulaglaryň ähli görnüşleriniň arabaglanyşygyny berkitmek” (2017-nji ýylyň 20-nji dekabry) atly Kararnamalar aýratyn ähmiýete eýedir. Şol resminamalar ýurdumyzyň halkara abraýynyň ykrar edilendiginiň subutnamasyna öwrüldi.
Türkmenistan asyrlaryň dowamynda Beýik Ýüpek ýolunyň ýüregi bolupdy we şeýle bolmagynda galýar hem-de şu gün bu ýol täze görnüşde gaýtadan dikeldilýär.
Döwlet Baştutanymyz hem-de myhmanlar ykdysady we bank ulgamynyň alyp barýan işiniň ileri tutulýan ugurlary we geljegi bilen tanyşýarlar. Bu ugurlarda Türkmenistanyň gazanan uly üstünlikleri, ilkinji nobatda, hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedowyň alyp barýan çuňňur oýlanyşykly, ylmy taýdan esaslandyrylan ykdysady strategiýasy netijesinde mümkin boldy. Şol strategiýanyň esasy maksatlary milli ykdysadyýetimizi diwersifikasiýa ýoly bilen ösdürmekden, onuň durnuklylygyny üpjün etmekden, ýurdumyzyň dünýähojalyk aragatnaşyklary ulgamyna işjeň goşulyşmagyny gazanmakdan ybaratdyr. Şunda önümçilik pudaklarynyň ösüşine itergi bermegiň, ägirt uly tebigy baýlyklary oýlanyşykly peýdalanmagyň we ýokary tehnologiýalary ornaşdyrmagyň hasabyna, durmuş-ykdysady taýdan ösüşiň hemme mümkinçilikleri peýdalanylýar.
Häzir önümçilik kuwwatlyklaryny artdyrmak, elektron senagaty, halkara ölçeglere laýyk gelýän hem-de dünýä bazarlarynda uly islegden peýdalanýan önümleriň täze görnüşlerini çykarmaga degişli ýokary tehnologiýaly önümçilikleri döretmek boýunça giň gerimli taslamalary durmuşa geçirmäge örän köp maýa goýumlar gönükdirilýär. Şol anyk çäreleriň netijesinde, Türkmenistanda ýerli çig malyň esasynda senagat-azyk harytlarynyň giň görnüşleri öndürilýär, şolar hem sergide öz beýanyny tapdy. Şeýle hem serginiň çäklerinde döwletimiziň durmuşyndaky möhüm wakalar mynasybetli, şol sanda Watanymyzyň mukaddes Garaşsyzlygynyň 30 ýyllygyna çykarylan ýubileý şaý pullary görkezilýär.
Sergä gelýänlere halkymyzyň medeniýetiniň we özboluşly däp-dessurlarynyň gymmatlyklarynyň biri bolan milli tagamlarymyzyň köp görnüşleri hödürlenilýär. Myhmanlar ajaýyp türkmen çöreginden we pişmelerden uly höwes bilen dadyp gördüler. Bu ýerde dogramadan, palawdan, çorbadan hem-de baý türkmen saçagynyň örän datly önümlerinden dadyp bolýar.
Türkmenistanyň milli gününiň baýramçylygynyň çäklerinde ýurdumyzyň modaçylary tarapyndan döredilen täze egin-eşikleriň toplumlary, zenanlaryň milli köýnekleri, donlar, Gündogara mahsus owadan halatlar görkezildi. Şol önümler mahmaldan, organzadan, ýuka ýüpek matadan taýýarlanyp, elde keşdelenilip, nagyşlar bilen bezelipdir. Özboluşly egin-eşik toplumlaryny döretmekde milli däpleriň dowam etdirilýändigine, mirasyň saklanylýandygyna hem-de onuň häzirki zaman öwüşginleri bilen baýlaşdyrylýandygyna üns çekildi. Şol egin-eşikler gadymy özboluşly haly gölleri we gül nagyşlary bilen bezelip, inçeligi hem-de reňklere baýlygy bilen tapawutlanýar.
Myhmanlar zenanlaryň ussatlyk bilen tikilen owadan egin-eşiklerine guwanýandyklaryny beýan edip, milli lybaslaryň biçüwiniň we el keşdeleriniň däpleri bilen gyzyklandylar.
Bu ýerde hormatly Prezidentimiz “EKSPO — 2020” Bütindünýä sergisiniň baş direktory Rimal Al Haşimä ýüpekden elde taýýarlanylan ajaýyp milli ýaglyk bolan gyňaç sowgat berdi. Hanym Rimal Al Haşimi şeýle ajaýyp sowgat üçin döwlet Baştutanymyza hoşallyk bildirip, milli däp-dessurlary saklap gelen türkmen gelin-gyzlarynyň ussatlygyna we zehinine haýran galýandygyny nygtady.
Türkmenistanyň milli gününiň açylyş dabarasyna gatnaşyjylara ýurdumyzyň çäklerinde ýerleşen täsin taryhy-medeni hem-de tebigy ýadygärlikler boýunça syýahatçylyk ugurlary barada doly maglumat almaga mümkinçilik döredildi. Türkmen bölüminde hödürlenilýän ajaýyp ýadygärlik sowgatlyk önümleriň köpdürlüligi bolsa ençeme daşary ýurtly myhmanlarda ýurdumyz barada ýatlama galdyrmaga mümkinçilik berer.
Umuman, milli sergi bölümimiz halkymyzyň häzirki döwürde gazanan ägirt uly üstünlikleriniň hem-de özboluşly däp-dessurlarymyzyň, taryhy-medeni mirasymyzyň, milli ruhy esaslarymyzyň, depginli ösüşiň ileri tutulýan ugurlarynyň, köptaraply halkara hyzmatdaşlyga we Durnukly ösüş maksatlaryna ýetmäge tarap alnan ugruň bir ýerde jemlenen beýanyna öwrüldi.
Türkmenistanyň alty aýlap, ýagny 2022-nji ýylyň martyna çenli dowam etjek bu ählumumy foruma gatnaşmagy ýurdumyzyň halkara abraýynyň, dünýä jemgyýetçiliginiň Watanymyzyň iň täze taryhyna bildirýän ägirt uly gyzyklanmasynyň aýdyň subutnamasydyr. Ýurdumyzyň iň täze taryhy bolsa milli Liderimiz Gurbanguly Berdimuhamedowyň ählumumy parahatçylyga we rowaçlyga gönükdirilen başlangyçlary bilen gönüden-göni baglanyşyklydyr.
Milli bölümimiz bilen tanyşlygyň ahyrynda milli Liderimiz Gurbanguly Berdimuhamedow hem-de dabara gatnaşyjylar üçin Maýa Kulyýewa adyndaky Türkmen milli konserwatoriýasynyň dutarçylar toparynyň ýerine ýetirmeginde ajaýyp halk mukamlary ýaňlanyp, olar “EKSPO — 2020” Bütindünýä sergisinde ýurdumyzyň milli gününiň özboluşly aýdym-saz öwüşginine öwrüldi.
Soňra döwlet Baştutanymyz BAE-niň resmi adamlary bilen birlikde, Birleşen Arap Emirlikleriniň sergi bölümi bilen tanyşdy.
Sergi bölümleri bilen tanyşlygyň dowamynda hünärmen özboluşly tebigat, ykdysadyýet, durmuş ulgamy barada, BAE-niň gazanan üstünlikleri we dürli pudaklarda meýilleşdirilen taslamalar hakynda gürrüň berýär.
Milli Liderimiz häzirki döwürde dünýäde ekologiýa meselesiniň möhüm orun eýeleýändigini belläp, BAE-niň bölüminde bu ugra aýratyn ähmiýet berlendigini kanagatlanma bilen belledi. Döwlet Baştutanymyzyň aýdyşy ýaly, Türkmenistanda hem ekologiýa wezipeleriniň oňyn çözülmegi ugrunda toplumlaýyn işler alnyp barylýar. Şunuň bilen baglylykda, iki ýurduň arasynda bu ugur boýunça tejribe alyşmak, hyzmatdaşlyk gatnaşyklaryny ösdürmek boýunça giň mümkinçilikler açylýar.
Hormatly Prezidentimiz sergi bölümleri bilen tanyşlygy tamamlap, “EKSPO — 2020” Bütindünýä sergisiniň Baş kabul ediş merkezine tarap ugraýar.
Bu ýerde hormatly Prezidentimizi Birleşen Arap Emirlikleriniň Premýer-ministriniň orunbasary, Prezidentiň işleri boýunça ministri Şeýh Mansur bin Zaýed Al Nahaýýan garşylaýar.
Milli Liderimiz hem-de Şeýh Mansur bin Zaýed Al Nahaýýan mähirli salamlaşyp we iki ýurduň Döwlet baýdaklarynyň öňünde surata düşüp, ikitaraplaýyn duşuşyga gatnaşmak üçin, “EKSPO — 2020” Bütindünýä sergisiniň Baş kabul ediş merkeziniň maslahatlar zalyna tarap ugraýarlar.
Söhbetdeşligiň dowamynda taraplar türkmen-emirlikler gatnaşyklarynyň depginli ösdürilýändigini, munuň şeýle bolmagyna ýokary derejede yzygiderli geçirilýän, ynama esaslanan syýasy gepleşikleriň ýardam berýändigini kanagatlanma bilen nygtadylar.
Ikitaraplaýyn gatnaşyklar biziň halklarymyzyň öňden gelýän dostluk däplerine hem-de binýatlyk ruhy we taryhy gymmatlyklarynyň umumylygyna, iki döwletiň parahatçylyk söýüjilik hem-de ynsanperwerlik ýörelgelerine ygrarlylygyna esaslanýar. Munuň özi abraýly halkara düzümleriň çäklerinde ýakyndan hyzmatdaşlyk etmek üçin hem-de esasy ählumumy we sebit meseleleri boýunça Türkmenistanyň hem-de BAE-niň umumy ýa-da ýakyn çemeleşmeleri bolan ugurlar babatda özara düşünişmek üçin oňat esas bolup durýar.
Taraplar duşuşygyň dowamynda döwletara gatnaşyklaryň şu günki ýagdaýyny we geljegini ara alyp maslahatlaşdylar, häzirki anyk ýagdaýlary nazarda tutup, olaryň ileri tutulýan ugurlaryny anyklaşdyrdylar hem-de özara bähbitli söwda-ykdysady hyzmatdaşlygy işjeň artdyrmak, ysnyşykly işewür, ynsanperwer, ylmy gatnaşyklary höweslendirmek babatda pikirlerini aýtdylar. Munuň şeýle bolmagyna “EKSPO — 2020” Bütindünýä sergisi hem ýardam bermäge gönükdirilendir. Şunuň bilen baglylykda, Birleşen Arap Emirlikleriniň Premýer-ministriniň orunbasary, Prezidentiň işleri boýunça ministri Şeýh Mansur bin Zaýed Al Nahaýýan Bütindünýä sergisinde Türkmenistanyň milli gününe hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedowyň hut özüniň gatnaşýandygy üçin hoşallyk bildirdi.
Milli Liderimiz Bütindünýä sergisini ýokary derejede gurandyklary üçin BAE-niň ýolbaşçylaryna minnetdarlyk bildirip, oňa gatnaşýan ýurtlaryň ählisi üçin uly ähmiýete eýe bolan ählumumy gözden geçirilişiň guramaçylaryna we gatnaşýanlara mundan beýläk-de üstünlikli işlemegi arzuw etdi.
Döwlet Baştutanymyz hem-de dostlukly ýurduň wekili ikitaraplaýyn gatnaşyklaryň ýagdaýyny we ony giňeltmegiň ýollaryny ara alyp maslahatlaşyp, özara bähbitli hyzmatdaşlygyň has-da pugtalandyrylmagyna gyzyklanma bildirýändiklerini aýtdylar.
Hususan-da, emirlikler tarapynyň gatnaşmagynda Türkmenistanda amala aşyrylmagy maksat edinilýän gazhimiýa, maliýe we ulag pudaklarynda, söwda-ykdysady hem-de maýa goýum ulgamlarynda taslamalary durmuşa geçirmek boýunça anyk ädimlere aýratyn üns berildi.
Hormatly Prezidentimiz ýurdumyzda BAE-niň kompaniýalarynyň iri maýa goýum taslamalaryny durmuşa geçirmäge gatnaşmagy üçin hemme zerur şertleriň döredilýändigini belledi hem-de bu işiň maýa goýumlar babatda ýola goýlan hyzmatdaşlygy işjeňleşdirmäge uly geljegi açýandygyny nygtady.
Türkmenistanyň hökümet wekiliýetiniň agzalarynyň hem-de BAE-niň resmi adamlarynyň gatnaşan gepleşikleriniň çäklerinde ikitaraplaýyn resminamalaryň birnäçesine gol çekmek dabarasy boldy. Şonda Türkmenistanyň Energetika ministrliginiň “Türkmenenergo” döwlet elektroenergetika korporasiýasy bilen “Abu Dhabi Future Energy Company PJSC — Masdar” kompaniýasynyň arasynda özara düşünişmek hakynda Ähtnama; Türkmenbaşy Halkara deňiz porty (Türkmenistan) bilen “DP World FZE” (Birleşen Arap Emirlikleri) kompaniýasynyň arasynda porty dolandyrmak we logistika hyzmatlary babatynda özara düşünişmek hakynda Ähtnama; Türkmenistanyň Döwlet daşary ykdysady iş banky bilen Abu-Dabiniň ösüş gaznasynyň arasynda “Türkmen maýa goýum kompaniýasy” ýapyk görnüşli paýdarlar jemgyýetini döretmek hakynda Ylalaşyga; Türkmenistanyň Döwlet daşary ykdysady iş banky bilen Dubaý şäheriniň Hökümetiniň Ykdysady ösüş departamentiniň arasynda özara düşünişmek hakynda Ähtnama; Türkmenistanyň Türkmenabat şäherindäki garyşyk mineral dökünleri öndürýän himiýa zawodynyň gurluşygyny maliýeleşdirmek hakynda Türkmenistanyň Hökümeti bilen Abu-Dabiniň ösüş gaznasynyň arasynda karz Ylalaşygyna; Türkmenistanyň Hökümeti bilen “Nasdaq Dubai Limited” kompaniýasynyň arasynda özara düşünişmek hakynda Ähtnama gol çekildi.
Soňra hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow “EKSPO — 2020” Bütindünýä sergisiniň hormatly myhmanlarynyň kitabynda ýadygärlik ýazgy galdyrdy hem-de BAE-niň Hökümetiniň resmi wekilleri bilen mähirli hoşlaşyp, Dubaý şäheriniň Şeýh Maktum adyndaky Halkara howa menziline gelip, şol ýerden Aşgabada ugrady.
