“Medeni miras” diýip, nesilden-nesle geçip gelýän we halkyň taryhyny, däp-dessuryny, düşünjesini, döredijiligini hem-de ruhy baýlygyny özünde jemleýän gymmatlyklara düşünýärler.
Türkmen halkynyň baý medeni mirasy onuň müňýyllyklardan bäri dowam edip gelýän ruhy we maddy gymmatlyklarynda öz beýanyny tapýar. Şol gymmatlyklaryň arasynda aýratyn orun tutýan saz guraly – dutar bolup, ol halkymyzyň döredijilik ukybynyň we ruhy dünýäsiniň aýrylmaz bölegidir. Dutaryň özboluşly sesi, liriki mukamlary hem-de bagşyçylyk sungaty bilen aýrylmaz arabaglanyşygy ony diňe bir saz guraly däl-de, eýsem, türkmen halkynyň milliliginiň nyşanyna öwürýär.
Dutar – türkmenleriň iň gadymy saz gurallarynyň biridir. Dutaryň sesi diňe bir aýdymda däl, eýsem, halkyň ruhuny, düşünjesini, ýaşaýyş filosofiýasyny görkezýär.
2021-nji ýylda “Dutar ýasamak we dutarda saz çalmak sungaty” ÝUNESKO-nyň Adamzadyň Ruhy Medeni Mirasynyň sanawyna girizildi.
Bu sungat diňe bir türkmenleriň däl, eýsem, goňşy ýurtlaryň hem medeniýetinde möhüm orun tutýar. Türkmenlerde dutar diňe bir saz guraly däl, eýsem, milli şahsyýetiň nyşany hökmünde kabul edilýär. Ol toýlarda, baýramçylykda, duşuşyklarda, hatda gündelik durmuşda-da hemişe halka ýoldaş bolupdyr. Şonuň üçin, dutar ýasamak we dutarda saz çalmak sungaty – diňe bir saz sungaty däl, eýsem, türkmen halkynyň taryhy, ruhy mirasy we döredijilik ukyp-baýlygynyň beýanydyr.
Aýsenem DURDYÝEWA,
Türkmenistanyň Magtymguly adyndaky Ýaşlar guramasynyň
Büzmeýin etrap Geňeşiniň Guramaçylyk bölüminiň
sanly ulgam boýunça esasy hünärmeni.
