XXI asyr täze oýlap tapyşlaryň hem-de ösen tehnologiýalaryň asyrydyr. Ösen maglumat we aragatnaşyk ulgamlary, kompýuter tehnologiýalary bütin dünýäde iň çalt ösýän ugurlaryň birine öwrülmek bilen, nou-hau maglumatlaryny ygtybarly goramaga ýardam berýär. Munuň özi, kompýuter we aragatnaşyk serişdelerini, programmalaryny döretmek hem-de kämilleşdirmek, önümçiligi awtomatlaşdyrmak, maglumat ulgamlary, «elektron hökümeti», geografiki maglumat ulgamlaryny döretmek, hadysalary ulgamlaýyn öwrenmek we olary dolandyrmagyň täze usullaryny işläp düzmek bilen baglydyr. Häzirkizaman dünýäsinde maglumat, aragatnaşyk we kompýuter tehnologiýalaryny ulanman, ykdysadyýeti ösdürmek mümkin däl.
«Nou-hau» iňlis sözi bolmak bilen, oňa önümi işläp düzmegiň esaslary baradaky maglumatlaryň jemi hökmünde düşünilýär. Bazar ykdysadyýeti şertlerinde önümçilige ornaşdyrylýan islendik bir täze oýlap tapyşyň, tehnologiýanyň ýa-da müşderileriň ýokary talaplaryny ödeýän önümiň taýýarlanyş aýratynlygynyň, nazary esasynyň syrlaryny özünde jemleýän nou-hau maglumatlary örän ygtybarly goralyp saklanýar. Munuň özi, täze döredilen önümi bazara işjeň ornaşdyrmaga ýa-da söwda-telekeçilik işinde bäsleşik emele getirmäge ukyply harydy döretmäge ýardam edýär. Şoňa görä-de, oýlap tapyşyň ýa-da täze döredilýän önümiň nou-hau maglumatlary döwletiň degişli edaralary tarapyndan hasaba alynýar hem-de täze döredilen önüme patent — şahadatnama berilýär.
XXI asyrda innowasion ösüşi üpjün etmekde oýlap tapyşlara, täze tehnologiýalara, nou-hau maglumatlaryna esasy orun degişlidir. Sebäbi döwletimiz kämil tehnologiýaly döwrebap harytlary öndürmekde dünýä bazaryna ynamly gadamlar bilen goşulýar. Şol bir wagtda ykdysady taýdan bähbitli we elýeterli, häzirkizaman durmuş amatlyklaryny döredýän tehnologiýalar durmuşyň ähli ugurlarynda yzygiderli ornaşdyrylýar.
Taýýarlan: Aýjeren ALLAÝEWA,
Türkmen oba hojalyk institutynyň mugallymy,
TMÝG-niň işjeň agzasy.
