Çaga dünýä düşünen pursadyndan başlap, daşky dünýäniň gurşawyna düşýär we önüp-ösen maşgalasynyň dil aýratynlygyna baglylykda kämilleşýär. Çagalar bagynda bolsa maşgalada kemala gelýän dil öwrenmek endikleri guramaçylykly kämilleşdirilýär.
Eýsem, haýsy ýaşda daşary ýurt dillerindäki sözleri beýnimize çalt kabul edip bileris? Dilleri öwrenmegiň binýatlaýyn ýaş aýratynlygy barmy? Islendik ýaşda dil öwrenmek mümkinmi? Bu soraglara jogap gözlemek maksady bilen, ýaňy-ýakynda alymlar tarapyndan ýörite ylmy barlaglar geçirildi. Barlagyň netijeleri dünýä belli neşirleriň biri bolan «The Journal of Neuroscience» žurnalynda çap edildi. Amerikan we Britan neýrofiziologlarynyň gelen netijelerine görä, dil öwrenilende beýniniň çalt kabul edip bilýän ýaş aýratynlygy kesgitlenilipdir. Islendik ýaşda dil öwrenmek mümkin. Emma bu babatda has amatly ýaş aýratynlygy hökmünde alymlaryň barlaglary iki ýaşdan dört ýaş aralygyny görkezýär. Alymlar bu döwürde çagalaryň beýnisiniň ösüp, kämilleşip ugraýandygyny, bilesigelijilik höwesiniň ýokarydygyny göz öňüne tutup, olaryň gündelik öwrenen sözlerini çalt kabul edip, beýnisinde tiz ornaşýandygyny belleýärler.
Alymlaryň ýene-de bir geçiren barlagynyň netijelerine görä, 5-6 ýaşlaryndaky çagalaryň köp zatlary özleşdirip başarýandygy, 70 % bilimi şol döwürde alýandygy anyklanyldy. Şonuň üçin hem çagalara bu döwürde berlen bilim binýadynyň berk bolmagyna kömek edýär.
Çagalar baglarynda daşary ýurt dilleri öwredilende, geçilýän tema degişli bolan suratlardan işjeň peýdalanylýar. Ellerine alan suratlaryny düşündirip bilmegi öwrenýän dilini has kämilleşdirmegi üçin ygtybarly serişdedir. Şeýle-de, sapaklar oýun ýa-da test görnüşinde geçirilse, has netijelidir.
Jennet ŞAMIÝEWA,
Daşoguz welaýatynyň Daşoguz şäheriniň daşary ýurt dillerine
ýöriteleşdirilen 10-njy orta mekdebiniň iňlis dili mugallymy.
