C witamini ýaşaýyş üçin zerur witaminleriň biri bolup durýar. Bu witamin gorag funksiýasyny ýokarlandyrýar, bedende demriň siňdirilşine ýardam edýär. C witamininiň gündelik talap edilýän mukdary adamyň ýaşyna, jynsyna, bedeniniň fiziologik ýagdaýyna bagly bolup durýar. Ol esasan:
-toksinleriň, iýmit galyndylarynyň endamdan daşary çykarylmagyna ýardam edýär;
-glýukozanyň beden öýjüklerine aralaşmagyna ýardam edýär;
-bedeni howa, iýmit, durmuş hajatly zatlar arkaly aralaşyp bilýän ýokançlardan goraýar;
-diş etiniň zeperlenmeginiň öňüni alýar;
-galkan şekilli mäziň gormonlaryny öndürmäge gatnaşýar;
-immuniteti pugtalandyrýar;
-holesteriniň öt turşularyna öwrülmegini üpjün etmäge gatnaşýar;
-belli-belli şertlerde döräp bilýän howply täze döremeleriň ösüşini bökdeýän beloklaryň-interferonyň öndürilşini işjeňleşdirýär;
-pikirleniş prosesini işjeňleşdirýär;
Adam bedeninde C witamini öz-özünden döremeýär ýa-da toplanmaýar. C witamininiň gerekli mukdaryny sitrus miwelerini, gök önümlerini iýmek arkaly alyp bolýar. Adam her gün ortaça 90 mg C witaminini almalydyr. Ol esasan ysmanak, kiwi, limon, pyrtykal, gara smorodina, oblepiha, itburun miwesinde, klubnikada, süýji bolgar burçunda, kelemde duş gelýär. Ýöne bellemeli zat bu önümler bişirilen wagty öz ýokumlylyk gymmatlylygyny ýitirip biler. Şonuň üçin ter görnüşde ulanmak has peýdalydyr.
Bedende C witamini ýetmezçilik eden ýagdaýynda:
-deri gurak, dyrnaklar döwülegen bolýar;
-ýaralar tiz bitmeýär;
-diş eti ganagan bolýar;
-bedeninde askorbin turşusy ýetmezçilik edýän adam häli-şindi sowuklaýar, gaharjaň, sussupes bolýar;
Güljemal BAÝLYÝEWA,
TMÝG-niň Balkan welaýatynyň Türkmenbaşy şäher
Geňeşiniň esasy hünärmeni.
