GAÝYNLY GELIN — GAPAKLY GAZAN

Ýaşlara bir sözüm bar

Türkmen maş­ga­la­syn­da gaýyn-gelniň gat­na­şyk­la­ry şol öýüň ag­zy­bir, bagt­ly ýa­şa­ma­gy­nyň sö­ýe­si­dir. Gelniň ga­ýy­ne­ne­si­ni sy­la­ma­gy, enä­niň-de öz ge­ze­gin­de gel­ni­ni per­zent­le­ri­niň bi­ri ýa­ly sar­pa­la­ma­gy gat­na­şyk­la­ry ber­kid­ýär. Her bir ene og­ly dün­ýä inen pur­sa­dyn­dan başlap, ony öýer­me­gi, ge­lin­li bol­ma­gy ar­zuw ed­ýär. Dur­muş toý­la­ry­na bar­sa, tä­ze gel­ni ýü­zü­ne syl­ýar. Per­zen­di­ne my­na­syp gel­niň duş­ma­gy­ny arzuwlap gez­ýär. Ahy­ry og­ly ýi­git çy­kyp, toý tu­tul­ýar. Gy­zyň hos­sar­la­ry, maş­ga­la­sy­nyň edep-ter­ti­bi soralyp-idelýär. Dul­deg­şir goň­şu­la­ry, bi­le iş­le­ýän iş­deş­le­ri, synp­daş­la­ry we ýyl­daş­la­ry gy­zyň hä­si­ýe­ti, hü­nä­ri, edep-terbiýesi ba­ra­da dog­ry we anyk jo­gap ber­ýär­ler. Se­bä­bi bu so­gap­ly iş­de dog­ry söz­le­mek gu­da­çy­lyk gat­na­şyk­la­ry­nyň uzagyn­dan bol­ma­gy­nyň de­li­li bol­ýar. Gyz akyl­ly, hü­när­li, eli iş­li, edep-ter­bi­ýe­li bol­sa, hy­ry­da­ry köp bol­ýar. Ga­dy­my ata-ba­ba­la­ry­myz şol sebäp­li-de «Gy­za ge­ler kyrk ki­şi, alyp gi­der bir ki­şi» di­ýip­dir­ler.

Toý sow­lan­dan soň, gel­niň sy­nag döw­ri baş­lan­ýar. Ata­sy öýün­de oňat ter­bi­ýe alan, hü­när öw­re­nen gyz ga­ýyn öýün­de kö­sen­meýär. Ol buý­ru­lan ýu­muş­la­ry bir­kem­siz ýe­ri­ne ýe­tir­ýär. Na­har bi­şir­me­gi, gap-gaç ýuw­ma­gy, öýüň aras­sa­çy­lyk iş­le­ri­ni ýe­ňil­lik bi­len ýe­rine ýe­tir­ýär. Mil­li ta­gam­la­ry taý­ýar­la­ma­gy, ga­ýyn­la­ry­na hyz­mat et­me­gi öz bor­jy ha­sapla­ýar. Ýö­ne tä­ze ge­lin bu iş­le­ri bil­ýä­nem bolsa, kä­te­ler ýaý­da­nyp du­ru­ber­ýär. Onuň hem se­bä­bi bi­şir­jek na­ha­ry­nyň maş­ga­la ag­za­la­ry ta­ra­pyn­dan nä­hi­li gar­şy­lan­ja­gy ony ikir­jiňlen­dir­ýär. Şeý­le ýag­daý­lar­da ol bal­dy­zy­nyň ýa-da ýü­wür­ji­si­niň üs­ti bi­len ga­ýy­ne­ne­sinden so­ra­ma­gy we onuň bi­len mas­la­hat­laş­magy özü­ne ki­çi­lik bil­me­li däl­dir.

Gel­niň her bir iş­de ga­ýy­ne­ne­si­ni mas­la­hatçy tu­tun­ma­gy ab­ra­ýy­ny art­dyr­ýar. Ýa­şyn­ýan bolsa-da ýu­waş­lyk bi­len ýaş­mak as­tyn­dan mas­la­hat so­ra­ma­gy gaý­ny­na go­ýul­ýan hormat-sar­pa­ny aň­lad­ýar. Şeý­le hä­si­ýet­ler enä­ni be­gen­dir­ýär. Ol gel­nin­den min­net­dar bol­ýar. Köp­çü­li­giň ara­syn­da gel­niň ta­ry­py­ny ýe­tir­ýär. Ýaş ge­lin aras­sa­çy­ly­gy, işeň­ňir­li­gi bi­len özü­ne hor­mat ga­zan­ýar. Myh­man­sö­ýer­lik, açyk ýüzlü­lik, pes­päl­lik ony be­ze­ýär. Şeý­le mäh­ri­ban gat­na­şyk­lar gel­niň per­zent­le­ri­niň dog­ry ter­biýe­len­me­gin­de hem oňat ýar­dam ed­ýär.

Ýaş ça­ga­ly döw­ri ga­ýy­ne­ne­si oňa ýa­kyndan kö­mek ber­ýär. Ça­ga ter­bi­ýe­sin­de ýe­ter­lik tej­ri­be­si bo­lan ene öz bil­ýän zat­la­ry­ny öw­redýär. Ça­ga­ny nä­hi­li ge­ýin­dir­me­li, nä­me bi­len iý­mit­len­dir­me­li, ene süý­dü­niň äh­mi­ýe­ti bara­da gaý­ny­nyň sal­gy be­ren ýol­la­ry ýaş gelne uly golt­gy bol­ýar. Ol ça­ga­sy­ny kö­sen­män, sag­dyn ös­dür­ýär.

Ga­ýy­ne­ne­si bi­len yla­la­şyp, sy­la­şyp ýa­şaýan ge­lin el­my­da­ma ar­ka­ýyn bol­ýar. Ol iş­de, toý-mä­re­ke­de, köp­çü­lik ýer­le­rin­de bo­lan­dada, ça­ga­sy­nyň eýe­li­di­gi­ne göz ýe­ti­rip ar­kaýyn bol­ýar. Ata­sy öýü­ne gi­den­de, yzyn­dan ar­ka­ýyn bo­lup, oturyp-turup bil­ýär.

Ga­ýy­ne­ne hem öz ejeň ýa­ly, ar­zy­ly zenan­la­ryň bi­ri­dir. Onuň sä­hel­çe­jik göw­ni bar. Ge­lin öz päk zäh­me­ti, öýü­ne, ýan­ýol­da­şy­na bo­lan yh­la­sy bi­len ony be­gen­di­rip bil­ýär. Hoş söz­le­ri aýt­mak, el iş­le­ri­niň üs­ti bi­len hor­mat-sy­la­gy­ňy bil­di­rip dur­mak ga­ýy­ne­nä­ni bag­tyýar ed­ýär.

Ýan­ýol­da­şyň bi­len ag­zy­bir ýa­şa­mak bolsa maş­ga­la gat­na­şyk­la­ryn­da esa­sy sü­tün­le­riň bi­ri­dir. Pe­der­le­ri­miz: «Äri är ed­ýä­nem, ga­ra ýer ed­ýä­nem aýal­dyr» di­ýip­dir­ler. Dü­şü­ni­şip ýa­şa­mak, git­jek ýer­le­riň, et­jek iş­le­riň ba­ra­da mas­la­hat­laş­mak ýaş ça­tyn­ja­la­ry bi­ri-bi­ri­ne mä­käm bag­la­ýar. Bu süý­ji gat­na­şyk­lar maşga­la­ny bag­ty­ýar­ly­ga bes­le­ýär. Il için­de at-abra­ýy­ny, mer­te­be­si­ni art­dyr­ýar. Şeý­le sar­pa­ly dur­muş her bir maş­ga­la ne­sip et­sin!

Oguljemal AMANDURDYÝEWA,

žur­na­list.

“Nesil” gazeti,

14.04.2020ý.