SABYR DÜÝBI — SAP ALTYN

Dört adam bar­ýar: bi­ri py­ýa­da, beý­le­ki­si ti­gir­de, üçün­ji­si mo­tou­lag­da, soňku­sy aw­tou­lag­da. Me­ge­rem, py­ýa­da bar­ýa­nyň, bol­man­da, ti­gir, ti­gir­de barýa­nyň mo­tou­lag, mo­tou­lag­da bar­ýa­nyň bol­sa, aw­tou­lag mü­ne­si gel­ýän­dir. Bu ýer­de geň zat ýok, ah­la­ga ýa-da ka­nu­na ters gel­ýän za­dam ýok. Bu ýer­de gür­rüň ýo­lag­çy­la­ryň äh­li­si­niň kim­di­gi­ne we nä­hi­li kär­de zäh­met çek­ýän­dikle­ri­ne ga­ra­maz­dan, hal­ky­my­zyň sa­byr­ly­lyk, ki­şiň üs­tün­li­gi­ne we bag­ty­na guwan­mak, şük­ra­na­lyk ýa­ly mil­li hä­si­ýet­le­ri­ni gur­sa­gyn­da gö­ter­me­gi­dir. Şu­lar ýa­ly aja­ýyp gylyk-häsiýetler bol­sa, el­my­da­ma türk­me­niň şan-şöhratyny dünýä ýa­ýyp ge­lip­dir.

Ataly-ogluň ara­syn­da şü­kür­li, sa­byr­ly bol­mak bi­len bag­ly bo­lan gür­rüň­deş­li­gi ýaş­la­ryň dyk­ga­ty­na ýe­tir­mek­çi bol­ýa­rys, belki-de, onuň için­den ýet­gin­jek­ler üçin sa­pak edi­näý­me­li dur­muş pur­sat­la­ry ta­py­lar.

SOWAL: — Ata, yn­san dur­mu­şy­nyň dür­li-dür­li bol­ma­gy te­bi­gy ýag­daý­my?!

JO­GAP: — Ha­wa, og­lum, he­mişe şatlyk-şagalaňda ýaşaýanam ýokdur, elmydama kynçylyklaryň girdabynda gezýän-de. Ýagşam geçýändir, ýamanam. Bu iki ýagdaý adamda gezekleşip gaýtalanyp durýar. Ýagşy pursatlar ömür ýoluňda uzagrak dowam edýän bolsa, onda bagtyň çüwdügi. Ýöne her bir kynçylygyň, kösençligiň aňyrsynda ýeňilligiň, başgaça aýdylanda, üstünligiň ýatandygynam unutmagyn! Şeýle hem süýji günleriň ajy günleriň hasabyna emele gelýändigine-de parh goýmak ge­rek. Ajy­syz süý­ji bol­maz. Ajy — süýjiň gönezligidir. Hemme günler süýji bolanda, adam asla durmuşyň gadyryny bilmezdi.

SOWAL: — Ata, ýa­raw­syz, güngü­ze­ra­ny pes adamlar-da dur­mu­şy­na ka­ýyl bo­lup ýa­şa­ma­ly­my?!

JOGAP: — El­bet­de, kö­şe­gim, şeýle haldaky adamyň nalany, zeýreneni bilen ýagşy tarapa üýtgejek zat ýokdur. Onsoňam bilip goýgun, dünýäde seniňkiden-de beterräk kynçylyklary başyndan geçirýänleriň bar bolmagy mümkin. Gadymy rowaýatlaryň birinde aýdylyşyna görä, bir bende «aýakgabym» ýok diýip zeýrenip duran halyna, aňyrdan bir adamyň pişekli gelýänini görüp, öz gününe şükür etmelidigine düşünýär. Ýene-de bir hakykaty bilgin, göwnüçökgünlik adamyň saglygyna we onuň durmuş meýilnamalarynyň amala aşyrylmagyna görnetin ýaramaz täsir edýändir.

SO­WAL: — Ata, on­da adam öz halýag­da­ýy­ny go­wu­lan­dyr­mak üçin nä­me et­me­li?!

JOGAP: — Og­lum, adam il­ki bilen-ä ýagşy zatlary arzuw etmeli, maksatlaryna ýetmek üçin ýürekden yhlas görkezmeli, işlemeli. Maksadyňda diňe ýagşy zatlar bolmaly. Ýaman hyýallara atlanmak göriplikden hem bahyllykdan nyşandyr. Şoňa görä-de, türkmen jemgyýetinde ýaşlara diňe ýagşy zatlary arzuw etmeklik ündelýär. Ata-babalarymyz ýö­ne ýer­den: «Ýag­şy ni­ýet — ýa­rym döwlet» diýip nygtan däldirler.

SOWAL: — Ata, ar­zuw­la­ry­ňa ýetmek üçin özü­ňi nä­hi­li alyp bar­ma­ly?!

JO­GAP: — Kö­şe­gim, ýag­şy arzuwlar bilen amallar bitewüdir. Olaryň biri beýlekisinden gelip çykýandyr, amallar niýetlere görä diýlenidir. Işjeňlik görkezmän, oturan ýeriňden ýagşy niýet edeniň bilen arzuwyňa ýetjek gümanyň ýokdur. Magtymguly atamyzam: «Hyýal bir iş bitirmez, gola närse getirmez» diýendir. Kalbyňda ýagşy hyýallara atlanyp, maksadyňa ýetmek üçin ýürekden dalaş etmeli. Seniň diýeniň çykmadymy, ruhdan düşmän, ýagşy arzuwlara ýetmek üçin yhlasyňy gaýgyrmaly däl.

SO­WAL: — Ata, aň­la­ýşy­ma gö­rä, mak­sa­dy­ňa ýet­mek üçin sa­byr­ly­ly­gyň tä­si­ri uly ýa­ly.

JOGAP: — Og­lum, pi­ki­riň ju­da dürs. Sabyrly bolmak diýmek ykbalyňda duş gelýän kynçylyklara mertlerçe döz gelip, olar bilen çynlakaý göreşmekdir, halal ýol bilen arzuwyňa ýetmekdir.

SO­WAL: — Ata, gö­rip­lik­dir ba­hylly­gyň şü­kür­dir sa­byr bi­len nä­hi­li arabag­la­ny­şy­gy bar?!

JOGAP: — Kö­şe­gim, adam çäk­lije ömründe kanagatsyzlyga, göriplikdir bahylçylyga ýol bermän, diňe abraý-mertebä dalaş edip ýaşamaly.

SO­WAL: — Ata, şü­kür bi­len sab­ryň ara­bag­la­ny­şy­gy nä­hi­li ýü­ze çyk­ýar?!

JOGAP: — Og­lum, adam ýag­şy gününe şükür, ýaman gününe bolsa sabyr etmeli, ýagşy umytda bolubam gowulyklara garaşmaly. Başgaça aýdylanda, kynçylyklara döz gelmeli, çydamaly, olar bilen göreşmeli, ýöne hiç bir pursatda hem ejizlemeli däl. Magtymguly atamyz: «Ýamana sabr eýle, ýagşa şükr eýle» diýip öwüt edendir. Görşümiz ýaly, şükür bilen sabyr aýrylmaz bitewülik bolup durýar. Ýene-de bir bellemeli zat, olaryň ýüze çykyş yzygiderliligini üýtgedip bolmaýar, sebäbi adam, ilki bilen, islendik gününe şükür etmeli we sabyr görkezip hem kynçylyklar bilen göreşmeli. Şükürli bolmak ynsandan hereketi talap etmeýär, diňe ýagşa-ýamana kanagat etmek ýeterlik. Sabyr bolsa her bir adamdan bimöçber tagallalary talap edýär.

Dur­mu­şyň­dan nä­şü­kür bol­mak, kyn­çy­lyk­la­ryň öňün­de ejiz­le­mek nadan­lyk­dyr. Yn­san te­bi­ga­tyň her bir eçi­len gü­nü­ni ýag­şy arzuw-hyýallar bilen gar­şy­lap, ha­ýyr­ly iş­ler bi­len meşgul bol­ma­ly, ru­hu­be­lent­lik bi­len ýag­şy ni­ýet­le­ri­ni dur­mu­şa ge­çir­mä­ge ýü­rekden da­laş et­me­li.

Yn­sa­ny ah­lak­syz we bi­ka­nun here­ket­le­re iter­ýän onuň ga­ra neb­sidir. Şol se­bäp­li-de dur­muş­da şü­kürli we sa­byr­ly ýa­şa­mak üçin şu­la­ry bil­mek ze­rur­dyr:

her bir me­se­lä­niň çöz­gü­din­de abraý-mer­te­bä da­laş et­me­li;

el­my­da­ma ha­lal ga­zan­ja ym­tylma­ly; kyn­çy­lyk­lar­dan gaç­man, he­mi­şe gö­reş­me­li;

her bir işe jo­gap­kär­çi­lik­li çe­meleş­me­li;

kal­by­ňy kir-kir­şe­ne bas­dyr­man, tä­miz­läp dur­ma­ly;

is­len­dik me­se­le­de ah­lak­syz hem bi­ka­nun he­re­ket­ler­den sak­lan­ma­ly.

Şü­kür­li hem sa­byr­ly bol­mak türk­meniň ah­lak me­de­ni­ýe­ti­niň ta­pa­wut­ly özbo­luş­ly­ly­gy­dyr. Hor­mat­ly Pre­zi­den­ti­miz döw­let sy­ýa­sa­tyn­da şu mil­li aý­ra­tyn­lygy­my­za wa­jyp äh­mi­ýet we orun ber­ýär. Mäh­ri­ban ýaş­lar, si­ze dur­mu­şy­ňyzda şü­kür­li hem-de sa­byr­ly bol­makly­gy ün­de­ýä­ris!

Ta­gan­my­rat GO­ÇY­ÝEW,

hu­kuk ylym­la­ry­nyň kan­di­da­ty, do­sent.

“Nesil” gazeti,

17.10.2020ý.